-
Ðийгмийн даатгалын ÑÐ°Ð½Ð³Ð°Ð°Ñ Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ… Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€, Ñ‚ÑтгÑмжийн тухай хуульд даатгуулагчид, Ñ‚ÑÑ€ дундаа даатгуулагч Ñхчүүд Ñ€Ò¯Ò¯ чиглÑÑÑн Ñ…Ñд Ñ…ÑдÑн өөрчлөлт орÑон нь ирÑÑ… оны нÑгдүгÑÑÑ€ Ñарын 1-нÑÑÑ Ñ…ÑÑ€Ñгжиж ÑхлÑÑ… гÑж байна.
Ó¨Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ€ Ñ…ÑлбÑл, хуулийн нÑмÑлт өөрчлөлтүүд Ðийгмийн даатгалын Ñангийн 2020 оны Ñ‚Ó©Ñвийн тухай хуульд туÑгагдÑан.
Та бүхÑнд ирÑÑ… оны нÑгдүгÑÑÑ€ Ñарын 1-нÑÑÑ Ð´Ð°Ð³Ð°Ð¶ мөрдөх Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€, Ñ‚ÑтгÑмжтÑй холбоотой зарим хуулийн ОÐЦЛОХ заалтуудыг ÑануулъÑ.
Хуулийн заалттай холбоотой зарим тайлбарыг ÐДЕГ-ын Бодлогын Ñ…ÑÑ€Ñгжилт, Ñудалгааны газрын дарга Ц.ГанцÑцÑгÑÑÑ Ñ‚Ð¾Ð´Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ð°Ð².
ӨнгөрÑөн Ñарын байдлаар нийгмийн даатгалд даатгуулагчдын тоо 1.1 ÑаÑд хүрчÑÑ.
Ðийгмийн даатгалын ÑÐ°Ð½Ð³Ð°Ð°Ñ Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ… Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€, Ñ‚ÑтгÑмжийн тухай хуульд Ñмар өөрчлөлт орÑон бÑ?
ÐÐ½Ñ Ð½ÑŒ даатгуулагч ÑÑж Ñ…ÑрвÑÑ 10 жил нийгмийн даатгалын шимтгÑл төлÑөн бөгөөд дөрвөн хүүхÑдтÑй бол хүүхÑд бүрийн тоогоор 1.6 жил нÑмÑгдÑж, нийт 6 жил нийгмийн даатгал төлÑнөөр тооцогдоно гÑÑÑн үг.
Үүний дагуу 2020 онд нийт 12.9 мÑнган ÑÑ… хамрагдана Ñ…ÑмÑÑн тооцоолж, нийгмийн даатгалын Ñангийн 2020 оны Ñ‚Ó©Ñөвт нийт зургаан Ñ‚Ñрбум төгрөг зарцуулахаар батлагджÑÑ.
Ðлбан журмын болон Ñайн дурын даатгуулагчийн ​гÑÑÑн нийгмийн даатгалын хоёр Ñ…ÑлбÑÑ€ÑÑÑ Ñ…Ð°Ð¼Ð°Ð°Ñ€Ñ‡ жирÑмÑний болон амаржÑаны Ñ‚ÑтгÑмж Ñлгаатай байдлаар олгодог байв.
Тодруулбал, одоо байгаа хуулийн 19.2.2-Ñ‚ зааÑнаар Ðлбан журмын даатгуулагч Ñхийн хувьд шимтгÑл төлÑөн 12 Ñарын дундаж цалингийн 100 хувиар бодож олгодог байÑан бол Ñайн дурын даатгуулагч хувьд 70 хувиар бодож олгодог байÑан юм.
Харин ирÑÑ… оны нÑгдүгÑÑÑ€ Ñарын 1-нÑÑÑ Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð·Ð°Ð°Ð»Ñ‚Ñ‹Ð³ хаÑÑанаар Ñайн дураар даатгуулÑан ÑÑжүүд жирÑмÑний болон амаржÑаны Ñ‚ÑтгÑмжийг өөрийн Ñ‚ÑтгÑмжийг төлÑөн 12 Ñарын дундаж Ð¾Ñ€Ð»Ð¾Ð³Ð¾Ð¾Ñ 100 хувиар бодож авах юм.
Ийнхүү 30 хувийн нÑмÑгдÑл зөрүүг Ñайн дурын даатгуулагч 6.9 мÑнган ÑÑж авах боломж бүрдÑж байгаа бөгөөд үүнд зориулж 4.7 Ñ‚Ñрбум төгрөгийн Ñ‚ÑтгÑмжийн даатгалын зарлагыг Ñ‚Ó©Ñөвт нÑмж ÑуулгажÑÑ.
Ð¢ÑƒÑ Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ ÐÑгдүгÑÑÑ€ бүлÑг 3.6 дахь заалт: ХүүхдÑÑ Ð³ÑƒÑ€Ð²Ð°Ð½ Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñл нь аÑарч байгаа албан журмын даатгуулагч Ñхийн шимтгÑлийг ажил олгогч нь, Ñайн дураар даатгуулагч Ñхийн шимтгÑлийг ажил олгогч нь, Ñайн дураар даатгуулÑан ÑÑ… Ñ‚ÑтгÑмж авах Ñрх Ò¯Ò¯ÑÑÑн бол Ñ‚ÑтгÑмжийн даатгалын ÑангааÑ, буÑад тохиолдолд 50 хувийг Ñ‚Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ, 50 хувийг ÑÑ… Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© төлнө гÑжÑÑ.
Ðлбан журмын даатгуулагч Ñхчүүдийн хувьд ажил олгогч нь хариуцах зохицуулалт Ñ…ÑвÑÑÑ€ÑÑ Ò¯Ð»Ð´Ð¶ÑÑ.
Харин Ðийгмийн даатгалын шимтгÑл төлөгч ажил олгогчдын тоо ÑÐ½Ñ Ð¾Ð½Ñ‹ арваннÑгдүгÑÑÑ€ Ñарын байдлаар 47,451 болÑон байгааг доорх Ð³Ñ€Ð°Ñ„Ð¸ÐºÐ°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ñ€Ð¶ болно.
Сайн дурын даатгуулагч Ñхчүүдийн хувьд Ñ‚ÑтгÑмж авах Ñрх нь Ò¯Ò¯ÑÑÑн буюу нийт 12 Ñар шимтгÑл төлÑөн байх, үүнÑÑÑ Ñүүлийн зургаан Ñар нь таÑралтгүй төлÑөн гÑÑ… болзлыг хангаÑан тохиолдолд хүүхдийнх нь гурван Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñлх хугацааны шимтгÑлийн 50 хувийг даатгуулагч ÑÑ… Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó©, 50 хувийг нь ТÑтгÑмжийн даатгалын ÑÐ°Ð½Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ‚Ó©Ð»Ð½Ó©.
Үүнд нийт 7.2 мÑнган Ñайн дурын даатгуулагч ÑÑж хамрагдахаар болÑон бөгөөд ТÑтгÑмжийн даатгалын ÑÐ°Ð½Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ‚Ó©Ð»Ó©Ñ… 50 хувийн шимтгÑлд 2.6 Ñ‚Ñрбум төгрөг зарцуулахаар Ñ‚Ó©Ñөв батлагдÑан байна.
Ðийгмийн даатгалд огт даатгуулаагүй Ñхчүүдийн хувьд хүүхÑд гурван Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñл нийгмийн даатгалын шимтгÑл дÑÑÑ€ ногдох шимтгÑлийн 50 хувиа Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© төлÑөн тохиолдолд 50 хувийг нь Ñ‚Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ Ñ‚Ó©Ð»Ó©Ñ… зохицуулалттай болж байна.
Үүнд нийт 51.5 мÑнган ÑÑж өөрийн төлөх шимтгÑлийн 50 хувийг төлÑөн тохиолдолд улÑын Ñ‚Ó©ÑÐ²Ó©Ó©Ñ 13.6 Ñ‚Ñрбум төгрөгийг нийгмийн даатгалын шимтгÑлд төлөхөөр туÑгажÑÑ.
Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт үндÑÑний хорооны 2018 оны 05 дугаар тогтоолоор 2020 оны нÑгдүгÑÑÑ€ Ñарын 1-ний Ó©Ð´Ñ€Ó©Ó©Ñ ÑхлÑн Хөдөлмөрийн хөлÑний доод Ñ…ÑмжÑÑг Ñард 420 мÑнган төгрөг байхаар шинÑчилÑÑн билÑÑ.
Үүний дагуу нийгмийн даатгалын Ñарын доод шимтгÑл 60,900 төгрөг болох юм. ҮүнÑÑÑ Ñайн дурын болон, огт даатгуулаагүй Ñхийн 50 хувийг буюу 30,450 төгрөгийг Ñ‚Ó©Ñ€ хариуцах бол үлдÑÑн 50 хувийг тухайн ÑÑж Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© төлөөд хүүхдÑÑ Ð³ÑƒÑ€Ð²Ð°Ð½ Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñл хөнгөлөлттÑй нөхцөлөөр даатгуулах боломжтой болж байгаа юм.
Ð¢ÑƒÑ Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ Зургаадугаар бүлÑг 19.1.3-Ñ‚ зааÑнаар ХүүхÑд аÑрах чөлөөтÑй байх хугацаандаа дахин хүүхÑд төрүүлÑÑн тохиолдол бүрт жирÑмÑний болон амаржÑаны Ñ‚ÑтгÑмж олгохоор болов.
Яг өнөөдөр Ñ…ÑÑ€Ñгжиж буй хуулиар "Хөдөлмөр ÑрхÑлж байгаад хууль тогтоомжид зааÑны дагуу хүүхдÑÑ Ð°Ñрах чөлөөтÑй байх хугацаанд дахин хүүхÑд төрүүлÑÑн ÑÑ…Ñд жирÑмÑний болон амаржÑаны Ñ‚ÑтгÑмж олгоно. ÐÐ½Ñ Ñ‚Ð¾Ñ…Ð¸Ð¾Ð»Ð´Ð¾Ð»Ð´ уг Ñхийн чөлөөтÑй байÑан хугацааны хоёр удаагийн төрөлт хамаарагдана" гÑÑÑн байдаг.
Харин 2017 оны хоёрдугаар Ñарын 2-ны өдрийн хуулиар ÑÐ½Ñ Ñ…ÑÑгийн “ÐÐ½Ñ Ñ‚Ð¾Ñ…Ð¸Ð¾Ð»Ð´Ð¾Ð»Ð´ уг Ñхийн чөлөөтÑй байÑан хугацааны хоёр удаагийн төрөлт хамаарагдана” гÑÑÑн өгүүлбÑрийг хаÑÑанаар ирÑÑ… Ð¾Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ñ…Ñд аÑрах чөлөөтÑй байх хугацаандаа дахин хүүхÑд төрүүлÑÑн тохиолдол бүрт жирÑмÑний болон амаржÑаны Ñ‚ÑтгÑмж олгохоор болÑон.
Ð¢ÑƒÑ Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´ зааÑны дагуу 15-60 наÑны малчид болон хувиараа хөдөлмөр ÑрхлÑгчид 1995-2019 оны Ñ‚ÑтгÑврийн даатгалын шимтгÑлÑÑ Ð½Ó©Ñ…Ó©Ð½ төлж, 2020 Ð¾Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ð³ÑƒÑ€Ð²Ð°Ð½ төрлийн Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€ авах боломж бүрдÑж байна.
Үүнд:
Ð¢ÑƒÑ Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ 5.1-д зааÑнаар "ИргÑний Ñард нөхөн төлбөл зохих Ñ‚ÑтгÑврийн даатгалын шимтгÑлийн хувь Ñ…ÑмжÑÑ Ð½ÑŒ тухайн үеийн ЗаÑгийн газар болон Ñрх бүхий ÑтгÑÑдÑÑÑ Ð±Ð°Ñ‚Ð»Ð°Ð½ мөрдүүлÑÑн хөдөлмөрийн хөлÑний доод Ñ…ÑмжÑÑний 10 хувьтай Ñ‚Ñнцүү байна" гÑжÑÑ.
ÐÐ½Ñ Ð½ÑŒ ирÑÑ… Ð¾Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ñ…ÑÑ€Ñгжих Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт ҮндÑÑний хорооны тогтоолын дагуу нÑг Ñард 42 мÑнган төгрөг болно гÑÑÑн үг юм.
ХөнгөлөлттÑй нөхцөлөөр Ñрт Ñ‚ÑтгÑвÑрт гарÑан зарим иргÑдийн Ñ‚ÑтгÑврийг нÑмÑгдүүлÑÑ… тухай хууль ч Ñ…ÑÑ€ÑгжинÑ.
Үүнд, 1991 оны БÐÐœÐУ-ын ТÑтгÑврийн тухай хуулиар тухай үедÑÑ Ð¾Ð»Ð¾Ð½ хүүхÑд төрүүлж, наÑнааÑаа Ñрт Ñ‚ÑтгÑвÑрт гарÑан ÑÑжүүд болон олон жил шимтгÑл төлÑөн мөртлөө Ð½Ð°Ñ Ñ…Ð°Ñ€Ð³Ð°Ð»Ð·Ð°Ñ…Ð³Ò¯Ð¹ Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€ тогтоолгоÑон ÑÑ€ÑгтÑйчүүд багтаж байгаа бөгөөд нийт 21.2 мÑнган хүн хамрагдах аж.
21.2 мÑнган хүний Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€ ирÑÑ… оны нÑгдүгÑÑÑ€ Ñарын 1-нÑÑÑ 50 мÑнган төгрөгөөр шууд нÑмÑгдÑнÑ. ÐнÑÑ…Ò¯Ò¯ Ñ‚ÑтгÑвÑрийн нÑмÑгдÑлд 12.7 Ñ‚Ñрбум төгрөг улÑын Ñ‚Ó©ÑÐ²Ó©Ó©Ñ Ð·Ð°Ñ€Ñ†ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…Ð°Ð°Ñ€ болжÑÑ.
Ташрамд дуулгахад, Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€ авагчдын тоо жил бүр 20 мÑнга орчмоор нÑмÑгддÑг талаар ÐДЕГ-ын Бодлогын Ñ…ÑÑ€Ñгжилт, Ñудалгааны газрын дарга Ц.ГанцÑцÑг Ñ…ÑлÑÑн юм.
ТÑгвÑл 2016 Ð¾Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ Ñ‚ÑтгÑвÑÑ€ авагчдын тоо Ñ…ÑрхÑн нÑмÑгдÑÑнийг дараах Ð³Ñ€Ð°Ñ„Ð¸ÐºÐ°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ñ€Ð°Ñ… боломжтой.