-
style="text-align: center;"> ЗӨВЛӨМЖ
Сонгинохайрхан дүүргийн Ñ‚Ó©Ñвийн байгууллагуудын
Ñ‚Ó©Ñвийн Ñрх захирагч, Ñанхүү бүртгÑлийн ажилтнуудад
2016 оны 12 дугаар Ñарын 5
Сонгинохайрхан дүүргийн Дотоод аудитын Ð°Ð»Ð±Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ Ð¡Ð¾Ð½Ð³Ð¸Ð½Ð¾Ñ…Ð°Ð¹Ñ€Ñ…Ð°Ð½ дүүргийн ЗаÑаг даргын хамрах хүрÑÑний Ñ‚Ó©Ñвийн байгууллагуудын 2016 оны жилийн ÑцÑийн Ñанхүүгийн тайлан бÑлтгÑгдÑÑ…, ÐийÑлÑлийн Ðудитын Ð³Ð°Ð·Ñ€Ð°Ð°Ñ Ð³Ò¯Ð¹Ñ†ÑтгÑлийн болон Ñанхүүгийн тайлангийн аудит хийгдÑж байгаатай Ñ‚ÑƒÑ Ñ‚ÑƒÑ Ñ…Ð¾Ð»Ð±Ð¾Ð³Ð´ÑƒÑƒÐ»Ð°Ð½ дараах зөвлөмжийг хүргүүлж байна.
ТөÑвийн байгууллагуудын 2015 оны Ñанхүү, аж ахуйн үйл ажиллагаанд хийгдÑÑн Ñанхүүгийн Ñ…Ñналт болон дотоод аудитын шалгалтаар дараахь зөрчил дутагдлууд нийтлÑг илÑрч байна. Үүнд:
Ерөнхий боловÑролын Ñургуулиудын хувьд: Багш, ажилчдын амралтын цалинг бодож олгохдоо дундаж цалин хөлÑөнд унааны мөнгийг оруулан тооцÑон, буÑдаар гүйцÑтгүүлÑÑн ажил үйлчилгÑÑний хөлÑ, бÑлÑг, материалын үнийг бÑлнÑÑÑ€ төлÑөн дүнгÑÑÑ Ñ…ÑƒÐ²ÑŒ хүний орлогын албан татвар Ñуутган тооцоогүй,
ЦÑцÑрлÑгүүдийн хувьд: Барилгыг хүлÑÑн авч үйл ажиллагаа Ñвуулж ÑÑ…ÑлÑÑн боловч Ð´Ð°Ð½Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ñ‚Ð³Ñлд туÑгаагүй, цÑцÑрлÑгийн хүнÑний материалд Ñ…ÑÑÑгчилÑÑн тооллого хийхÑд агуулахын бүртгÑл хөтлөөгүй, хүнÑний материалыг жигнÑÑ…Ñд Ñ…ÑÑ€ÑглÑж буй жин нь баталгаагүйгÑÑÑ Ñ…Ò¯Ð½Ñ Ñ‚Ð°Ñ€Ð°Ð°Ð¶ буй байгууллагын жинг Ñ…ÑÑ€ÑглÑн хүнÑний материалыг хүлÑÑж авдаг, цÑцÑрлÑгийн хүүхдийн ÑцÑг ÑÑ…, аÑран Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ð»Ð°Ð³Ñ‡Ð´Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ð½Ð´Ð¸Ð² авдаг, хүнÑний материалд Ñ…ÑÑÑгчилÑÑн тооллого хийхÑд хүнÑний материалын үлдÑгдÑл бүртгÑлÑÑÑ Ð¸Ð»Ò¯Ò¯ тоологдох, хүүхдийн хоолонд хүнÑний материалын нÑÑ€ төрлийг Ñолин хүнÑÑнд Ñ…ÑÑ€ÑглÑÑ…, гÑÑ€ÑÑгÑÑÑ€ ажил үйлчилгÑÑ Ð°Ð²Ð´Ð°Ð³ аж ахуйн нÑгж, Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ð½Ð´Ð¸Ð²Ð°Ð°Ñ€ хөрөнгө хүлÑÑн авах,
Өрхийн Ñрүүл мÑндийн төвүүдийн хувьд: Өрхийн Ñрүүл мÑндийн төвүүд Ñ‚Ó©Ñвөө баталж мөрдөж ажиллаагүй, Ñ‚Ó©Ñвийн Ñанхүүжилтийн ихÑнх хувийг каÑÑад бÑлнÑÑÑ€ авч зарцуулах, өрхийн Ñрүүл мÑндийн төвийн даргын тушаалдÑрх зүйн үндÑÑлÑл, хуулийн заалт байхгүй, зөвхөн нөхөрлөлийн гишүүдийн хурлын Ñ‚ÑмдÑглÑлийг бүрÑн хөтлөөгүй, ажилтнууддаа түлÑÑ Ð½Ò¯Ò¯Ñ€Ñний үнийн хөнгөлөлт олгохдоохөнгөлөлт ÑдÑлÑÑн ажилчдын иргÑний үнÑмлÑхний хуулбар, оршин Ñуугаа газрын тодорхойлолт, галлагаатай Ñууцанд амьдардаг болохыг нотлох баримт зÑргийг Ñанхүүгийн баримтад хавÑаргаагүй, орон Ñууцанд амьдардаг хүнд түлÑÑ Ð½Ò¯Ò¯Ñ€Ñний хөнгөлөлт олгох,ажил гүйлгÑÑнүүдÑд анхан шатны баримтыг дутуу буюу огт бүрдүүлдÑггүй, бÑлÑн Ð±ÑƒÑ Ð·Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð³Ñ‹Ð½ гүйлгÑÑг нÑÑ…ÑмжлÑлийн баримтгүйгÑÑÑ€ хийÑÑн, хөрөнгө худалдаж авахдаа үндÑÑн хөрөнгөд орлогод авалгүй шууд зарлагадÑан, өрхийн Ñрүүл мÑндийн төвийнжолоочийн тооцооны хуудÑанд нÑгтлан бодогч, жолооч нарын гарын Ò¯ÑÑг, машины дугаар, жолоочийн нÑÑ€ зÑÑ€Ñг Ñ‚ÑмдÑглÑлүүд байхгүй, шатахууны анхан шатны баримт материалгүйгÑÑÑ€ зарцуулах, өрхийн Ñрүүл мÑндийн төвийн дарга нь удирдлагын албан Ñ…ÑÑ€ÑгцÑÑний шугамаар Ñвахдаа хаашаа, Ñмар зорилготой ÑвÑан тухайгаа огт бичÑÑгүй, орон нутагт ÑвÑан боловч тайлбар, шалтгаан, зорилго нь тодорхойгүй шатахуунзарцуулах, анхан шатны оношлогоо, шинжилгÑÑнд шаардлагатай оношлуурт Ñ…ÑÑ€ÑглÑгдÑж байгаа цааÑ, теÑÑ‚ мөн зарим маÑгт, Ñ…ÑвтÑÑ… бичиг, магадлагаа, нÑрай хүүхдийн зөвлөмжийн болон жирÑмÑÑн Ñхийн зөвлөмж ном, жирÑмÑÑн болон амбулаторийн карт зÑÑ€Ñг маÑгтуудыг үйлчлүүлÑгчид борлуулÑан орлогыг бүртгÑж нÑрав Ñмч тооцон Ñар бүр авах гÑÑÑн заалтыг Ñ…ÑÑ€Ñгжүүлж ажиллаагүй бөгөөд каÑÑанд орлогод аваагүй, бÑлÑн мөнгөний зарлагын ажил гүйлгÑÑг гаргахдаа мөнгө Ñ…Ò¯ÑÑÑн өргөдөл бичиж баримтжуулаагүй, цохолт хийÑÑн даргын гарын Ò¯ÑÑг зурагдаагүй байх,
Орон нутгийн өмчит аж ахуйн тооцоот байгууллагуудын хувьд:
Ðж ахуйн нÑгж, айл Ó©Ñ€Ñ…Ó©Ó©Ñ Ñ…Ð¾Ð³ хаÑгдлын орлогыг цуглуулахдаа СХД-ийн ИТХТ-ийн 2013 оны Ð/73 тогтоолын дагуу хог хаÑгдлын орлогыг тооцож байгаа боловч хог хаÑгдлын үйлчилгÑÑний хураамжийн орлогыг тарифын доод жишиг үнÑÑÑ€ тооцож авÑан, зарим аж ахуйн нÑгж Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð¾Ð³ хаÑгдлын мөнгийг огт тооцож аваагүй, хог хаÑгдлын хураамжийн орлогыг тухай бүр нь төвлөрүүлÑÑгүй, Ð´Ð°Ð½Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ñ‚Ð³Ñлд туÑгаагүй, орлогыг бүрдүүлÑÑ… талаар Ñанаачлагатай ажиллаагүй байна.
ШилÑн данÑны хуулийн хүрÑÑнд: ТөÑвийн байгууллагууд шилÑн данÑны цахим хуудÑанд Ñанхүүгийн мÑдÑÑ ÑˆÐ¸Ð²ÑÑ… Ñвцад ШилÑн данÑны тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн тухайн жилийн Ñ‚Ó©Ñөвт орÑон нÑмÑлт, өөрчлөлт гÑÑÑн Ñ…ÑÑÑгт Ñ‚Ó©Ñвийн гүйцÑтгÑл оруулах, тендер, худалдан авалттай холбоотой мÑдÑÑлÑл дÑлгÑÑ€Ñнгүй оруулахгүй байх, таван ÑÐ°Ñ Ñ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð´ÑÑш үнийн дүн бүхий худалдан авалтын мÑдÑÑлÑл, цалингийн Ð·Ð°Ñ€Ð´Ð»Ð°Ð°Ñ Ð±ÑƒÑад 5 ÑаÑÑ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð´ÑÑш үнийн дүн бүхий орлогын мөнгөн гүйлгÑÑ, цалингийн Ð·Ð°Ñ€Ð´Ð»Ð°Ð°Ñ Ð±ÑƒÑад 5 ÑÐ°Ñ Ñ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð´ÑÑш үнийн дүн бүхий зарлагын мөнгөн гүйлгÑÑнүүд давхардах, 5 ÑÐ°Ñ Ñ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð±Ð°Ð³Ð° үнийн дүн бүхий гүйлгÑÑ ÑˆÐ¸Ð²ÑÑ…, бонд, зÑÑл, өрийн бичиг, баталгаа, түүнтÑй адилтгах Ñанхүүгийн буÑад Ñ…ÑÑ€ÑгÑÑл, Ñ‚Ó©Ñ€, хувийн Ñ…Ñвшлийн түншлÑлийн гÑÑ€ÑÑ, концеÑÑ, Ñ‚Ó©Ñөв, өмчхөрөнгө, мөнгө зарцуулах, Ó©Ñ€, авлага Ò¯Ò¯ÑгÑÑÑн аливаа шийдвÑрийн мÑдÑÑллийг дутуу шивÑÑ…, байгууллагын даргын тушаалыг байршуулахдаа ажилчдад олгох нÑмÑгдÑл урамшууллын мөнгөн дүнг оруулахгүй зөвхөн олгох нÑмÑгдлийн хувийг байршуулах, хуулийн хугацаанд мÑдÑÑллÑÑ Ð¾Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…Ð³Ò¯Ð¹ байх зÑÑ€Ñг зөрчлүүд болно.
ДÑÑрх зөрчил Ð´ÑƒÑ‚Ð°Ð³Ð´Ð»Ð°Ð°Ñ Ò¯Ð·ÑÑ…Ñд Монгол улÑын ТөÑвийн тухай, ÐÑгтлан бодох бүртгÑлийн тухай, ШилÑн данÑны тухай, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хууль болон ЗаÑгийн газрын 2014 оны 147 дугаар тогтоол, 2015 оны 501 дүгÑÑÑ€ тогтоол, ДÑд бүтцийн Ñайдын 2004 оны 19 дүгÑÑÑ€ тушаал зÑÑ€Ñг хууль тогтоомж, Ñрх зүйн баримт бичгийн Ñ…ÑÑ€Ñгжилт хангалтгүй байгаад анхаарлаа хандуулж ажиллах нь зүйтÑй байна.
Цаашид дÑÑрх зөрчлүүдийг дахин давтан гаргахгүй байхад Ñанаачлагатай, Ñ…Ñнамгай хандан 2017 оны Ñ‚Ó©Ñвийн жилд Ñ‚Ó©Ñвийн хөрөнгийг Ñ…ÑмнÑлттÑй, үр ашигтай зарцуулахад бүхий л нөөц бололцоогоо дайчлан ажиллаж нь зүйтÑй байна. ЗӨВЛӨХ ÐЬ:
ÐÑг. Монгол улÑын ЗаÑгийн газрын 2012 оны 311 дүгÑÑÑ€ тогтоолоор батлагдÑан журмын дагуу дотоод Ñ…Ñналтын журмыг мөрдөж Ñ‚Ó©Ñвийн хөрөнгийн зарцуулалтанд тавих Ñ…Ñналтыг Ñайжруулах, байгууллагын дотоод Ñ…Ñналтын нÑгж, ажилтнуудын үйл ажиллагааг идÑвхжүүлÑÑ…
Хоёр. Монгол улÑын ТөÑвийн тухай, ÐÑгтлан бодох бүртгÑлийн тухай, ШилÑн данÑны тухай, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хууль тогтоомж, дүрÑм журмын Ñ…ÑÑ€Ñгжилтийг ханган ажиллахҮүнд:
1. Ðнхан шатны болон нÑгтлан бодох бүртгÑлийг анхан шатны баримт материалыг үндÑÑлÑн үнÑн зөв, бодиттой, иж бүрÑн хөтлөх
2. БÑлÑн мөнгөний гүйлгÑÑний буюу жижиг мөнгөн Ñангийн тайлан нь анхан шатны баримт болох өөрийн байгууллагын нÑÑ€, региÑтрийн дугаар бүхий Е баримтаар баталгаажÑан байх
3. ҮндÑÑн хөрөнгө, бараа материалыг худалдан авÑан тухай бүр Ð´Ð°Ð½Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ñ‚Ð³Ñлд туÑгах
4. Ðжилтнуудын ÑÑлжийн амралтын цалинг үнÑн зөв тооцоолон бодож олгох
5. БуÑдаар гүйцÑтгүүлÑÑн ажил үйлчилгÑÑний хөлÑ, бÑлÑг, бараа материалын үнийг бÑлнÑÑÑ€ төлөхдөө хувь хүний орлогын албан татварыг Ñуутган тооцож Ñ‚Ó©Ñөвт шилжүүлÑÑ…
6. Өрхийн Ñрүүл мÑндийн төвүүд тухайн жилийн Ñ‚Ó©Ñвийг нөхөрлөлийн гишүүдийн хурлаар Ñ…ÑлÑлцÑн батлуулж мөрдөн ажиллах
7. ТÑÑвÑÑ€ шатахууны тооцоог бодохдоо жолоочийн тооцооны хуудÑыг холбогдох журмын дагуу иж бүрÑн хөтлүүлж Ñ…Ñвших
8. Хүүхдийн хоол, хүнÑний материалын зарцуулалтанд онцгой анхаарч дотоод Ñ…Ñналтыг Ñайжруулах
9. Хүүхдийн ÑцÑг ÑÑ…, аÑран Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ð»Ð°Ð³Ñ‡Ð´Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ð½Ð´Ð¸Ð² авахыг Ñ‚Ñвчих, ÑанамÑаргүй Ð°Ð»Ð´Ð°Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ Ð·Ð°Ð¹Ð»Ñхийх
10. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгÑÑг худалдан авахдаа холбогдох журмыг чанд мөрдөн ажиллах
11. Ðрхив, албан Ñ…ÑÑ€Ñг хөтлөлтийн үндÑÑн зааврын дагуу удирдлагын тушаал, шийдвÑÑ€, баримт, бичгийг боловÑруулах
12. Хог хаÑгдлын үйлчилгÑÑний хураамжийн орлогыг жигд ханган биелүүлÑÑ…
Гурав. “ШилÑн данÑны тухай” хуулийн Ñ…ÑÑ€Ñгжилтийг хангаж ажиллах. Үүнд:
1. Тухайн жилийн Ñ‚Ó©Ñөвт орÑон нÑмÑлт, өөрчлөлт гÑÑÑн Ñ…ÑÑÑгт өөрчлөлт орÑон тохиолдолд тухайн Ñардаа багтаан өөрчлөлтийг тайлбарын хамт оруулах, өөрчлөлт ороогүй тохиолдолд үгүй гÑж Ñ‚ÑмдÑглÑÑ…
2.Тендер, худалдан авалттай холбоотой мÑдÑÑлÑл гÑÑÑн Ñ…ÑÑÑгт нийт оролцогчийн тоо, шалгарÑан оролцогчийн тоог заавал мÑдÑÑлÑÑ…
3.Таван ÑÐ°Ñ Ñ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð´ÑÑш үнийн дүн бүхий худалдан авалтын мÑдÑÑлÑл, цалингийн Ð·Ð°Ñ€Ð´Ð»Ð°Ð°Ñ Ð±ÑƒÑад 5 ÑаÑÑ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð´ÑÑш үнийн дүн бүхий зарлагын мөнгөн гүйлгÑÑнүүдийг давхардуулахгүй байх
4. 5 ÑÐ°Ñ Ñ‚Ó©Ð³Ñ€Ó©Ð³Ó©Ó©Ñ Ð±Ð°Ð³Ð° үнийн дүн бүхий гүйлгÑÑг шивÑхдÑÑ Ñ‚Ð°Ð¹Ð»Ð±Ð°Ñ€ бичих
5.Бонд, зÑÑл, өрийнбичиг, баталгаа, түүнтÑй адилтгах Ñанхүүгийн буÑад Ñ…ÑÑ€ÑгÑÑл, Ñ‚Ó©Ñ€, хувийн Ñ…Ñвшлийн түншлÑлийн гÑÑ€ÑÑ, концеÑÑ, Ñ‚Ó©Ñөв, өмч өрөнгө, мөнгө зарцуулах, Ó©Ñ€, авлага Ò¯Ò¯ÑгÑÑÑн аливаа шийдвÑрийн мÑдÑÑлÑл гÑÑÑн Ñ…ÑÑÑгт шийдвÑÑ€ болон мÑдÑÑлÑÑн шийдвÑрийн мөнгөн дүнг заавал бичих
6. Хуулийн хугацаанд мÑдÑÑллÑÑ Ð±Ò¯Ñ€Ñн оруулж байх зÑÑ€Ñг ÑдгÑÑÑ€ болно.
СОÐГИÐОХÐЙРХÐРДҮҮРГИЙРДОТООД ÐУДИТЫРÐЛБÐÐЫ
ДÐРГРЖ.ЯÐЖМÐÐ